Botters


botter kop_klein

Van deze naamgever aan de vereniging ter behoud van de historische zeilende visserijvaartuigen, voeren er meer dan duizend rond aan het begin van de twintigste eeuw.

“Een ongeoefend oog zal nauwelijks onderscheid kunnen vinden tusschen een botter en een blazer.De visscher ziet het echter onmiddellijk. De blazers zijn iets scherper versneden en loopen aan den boeg iets minder hoog op. De botters hebben een ietwat grootere kiel dan de blazers en kunnen daarom wat scherper aan den wind zeilen. Zij zijn dan ook iets meer geschikt voor het gebruik op de groote zee.”(Zuiderzee-vereeniging, 1905: 36-37)

De botter is een houten vissersschip met een platte bodem (vlak), met een bolle kop en een opvallend puntje. De hoekige kimmen gaan over in bol naar buiten lopende zijden (huidgangen), waarvan het boeisel boven het berghout naar binnen valt. Ze werden beschouwd (en nog steeds) als snelle zeilers en een van de meest elegante visserijschepen met als opvallend kenmerk een zeer grote fok die nodig was om de netten te slepen.

Zuidwal botters, zoals die in Spakenburg, Huizen en Muiden gebouwd werden, hebben vaak een veel hogere kop en een smalle kont vergeleken met van botters van die vanaf de Westwal visten.

“In de zuidelijke kom van de Zuiderzee als in Huizen, Harderwijk en Elburg worden bij voorkeur botters en eenige blazers van kleinere soort gebruikt. De Huizer botters zijn bijna allen tusschen 16 en 20 ton groot; de Harderwijker en Elburger schepen zijn nog iets kleiner en meten voor het meerendeel 13 tot 18 ton. Hoewel deze botters op het oog veel overeenkomst hebben met de Volendammer en Urker botters met het oog op hun visschen in woelig water alle min of meer een kiel bezitten, zijn de schepen uit de zuidelijke kom van de Zuiderzee vrijwel zuiver platbodems.” (Zuiderzee-vereeniging, 1905)

Het scheepstype is ontstaan in de 2e helft van de 18e eeuw, maar ook is er een uitleg dat de botter in de eerste helft van de 19e eeuw is voortgekomen uit de tochtschuyt die vóór die tijd op de Zuiderzee de sleepnetvisserij uitoefende. Geheel duidelijk is het kennelijk niet.